Ankara Sanayi Odası, Hacettepe Üniversitesi ve Türk Traktör işbirliğinde, metal sektöründe çalışan işitme engelli çalışanlar için teknik işaret dili ve dijital öğrenme içerikleri geliştirecek olan “Bir İşaretin Yeter” projesi açılış toplantısı ASO’da yapıldı.
Toplantıya ASO Başkanı Nurettin Özdebir, Türk Traktör Genel Müdürü Aykut Özüner, Proje Koordinatörü Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şener Karabulut, projede yer alan yerli ve yabancı birçok kuruluşun temsilcileri ile birçok akademisyen ve işitme engelli vatandaşlar katıldı.
Toplantının açılışında konuşan ASO Başkanı Nurettin Özdebir, “Engellilik sadece bizim gibi gelişmekte olan ülkeler değil, az gelişmiş ve gelişmiş ülkelerin de yaşadığı toplumsal bir olgudur. Günümüzde 1 milyardan fazla insanın ya da dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 15’inin bir tür engellilikle yaşadığı tahmin edilmektedir. Türkiye’de ise resmi olmayan rakamlara göre engellilerin sayısının 9 milyonu bulduğu tahmin edilmektedir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) dünya genelinde çalışma çağında 386 milyon engelli olduğunu tahmin etmekte ve bazı ülkelerde de engelliler arasındaki işsizlik oranının yüzde 80 olduğunu belirtmektedir. Türkiye’de ise engellilerin işgücüne katılma oranının yüzde 22’ler, istihdam oranının ise yüzde 20’ler seviyesinde olduğu tahmin edilmektedir. Engellilerin işgücü piyasasındaki durumlarına bakıldığında hem dünya genelinde hem de Türkiye’de hem iş gücüne katılım oranları hem de istihdam oranlarının çok düşük seviyelerde olduğu görülmektedir. Dolayısıyla nüfusun önemli bir kısmını oluşturan engelli bireylerin topluma diğer vatandaşlarla eşit bir şekilde katılmalarının önünde en önemli sorunlardan bir tanesini istihdam sorunu oluşturmaktadır. Engelli bireylerin topluma yük olmadan, sosyal hayatta kendilerine insan onuruna yaraşır bir yer edinebilmeleri için çalışma hayatına katılımlarının ve istihdam olanaklarının artırılması önemli tedbirlerin başında gelmektedir. Çalışmak, insanlara sadece gelir sağlayan bir uğraş değil, aynı zamanda insanların kişiliklerinin gelişmesine yardımcı olan ve kendilerine olan güven duygusunu pekiştiren bir araçtır” dedi.
Engelli bireylerin toplumsal yaşama tam ve etkin bir şekilde katılması, insan onuruna yaraşır bir yaşam düzeyine kavuşabilmesinin ancak çalışma hayatı içerisinde yer almaları ile olabileceğini belirten Özdebir şöyle konuştu:
“Engellilere de sağlıklı bireylere sağlanan imkânların verilmesi halinde en az onlar kadar işlerinde başarılı olabilecekleri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu nedenle burada devletimize önemli görevler düşmektedir. Devletimiz engelli istihdamını artırmak için öncelikle kota sistemini işletmeye çalışmaktadır. Şu anki mevzuatla devletimiz 50 çalışanı geçen işletmelerde yüzde 3 engelli istihdamını zorunlu kılmaktadır. Çalışan sayısı 50’nin altındaki işletmelerde ise sigorta işveren payını devlet üstlenerek engelli çalıştırmayı teşvik etmektedir. Tabii devletin yapması gereken başka birçok görev bulunmaktadır. Engellilerin hem sosyal yaşamda hem çalışma yaşamı içinde olabilmeleri için gerekli alt yapıdan tutun, esnek çalışma modellerinin onlara uygun dizayn edilmesine kadar birçok şeyi sıralamak mümkün. Ama bu konular yıllardır dile getirildiği için bir kez daha tekrar etmek istemiyorum. Bizim kısaca ‘Bir işaretin yeter’ sloganıyla gerçekleştirmeye çalıştığımız, metal sektöründe çalışan ve istihdam edilecek işitme engellilere yönelik teknik işaret dilinin geliştirilmesi projesiyle de engellilerimizin niteliklerini biraz daha yükseltmiş olacağız. Bu dilin geliştirilmesiyle birlikte engellilerimiz işlerinde daha başarılı ve verimli olacaklar, bu da hem işletmeye hem de kendilerine daha fazla değer katmalarına yol açacaktır.”
Türk Traktör AŞ’nin Genel Müdürü Aykut Özüner ise birçok firmanın engelli çalıştırmasına karşın, belirli alanlar dışında bu kişilerden fazla yararlanılmadığını ifade etti. “Bu projeyle amacımız engelli çalışanlara fırsat eşitliği yaratmak.” diyen Özüner, şu bilgileri verdi:
“Bu projeyle engelli bireylerin günlük hayatta olduğu gibi iş hayatında da kendilerini ifade edebilmeleri için ihtiyaç duydukları işaretlerin, yeni kelime anahtarlarının oluşturulması hedefleniyor. İlk olarak engelli bireylerin kendilerini en iyi şekilde ifade edebilmelerine destek olunacak, sonra da teknik bilgilerini artırmak için yaklaşık 100 makine parçasının işaret dili oluşturulacak.”
Bunun hayata dokunan bir proje olduğunu vurgulayan Özüner, “Proje sayesinde işitme engeli, mesleki gelişimin engeli olmayacak.” diye konuştu.
Proje Koordinatörü Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şener Karabulut da projeye AB’nin 365 bin avro destek verdiğini belirterek, çalışmaların 31 Temmuz 2022’ye kadar devam edeceğini söyledi. Karabulut, projenin detaylarına ilişkin katılımcılara bilgi verdi.
Hacettepe Üniversitesi koordinatörlüğünde yürütülen proje, Ankara Sanayi Odası, Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası, Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş., Pamukkale Üniversitesi, İsitme Engelliler Eğitim Faaliyetleri Derneği, Simsis Sayısal Çözümler Bilişim Yazılım Mühendislik ve Ticaret Limited Şirketi, National Technical University of Athens – Ntua, Europeiskt Teckenspråkcenter, Bildungswerk Der Bayerischen Wirtschaft Ggmbh, Europa Training (UK) Ltd ortaklığında yürütülmektedir. Ayrıca, Atina Ulusal Teknik Üniversitesi ile Avrupa’dan bazı kurum ve kuruluşlar projenin ortakları arasında yer almaktadır.
Proje kapsamında belirlenen 100 standart makine elemanı için işaret dilini içeren İngilizce ve Türkçe artırılmış gerçeklik destekli kitapçık, eğitim müfredatı ve kılavuz oluşturulacak. Engelliler, bu içerikleri cep telefonları ve mobil cihazlarıyla kullanabilecek. Daha sonra bu içerikler proje ortağı ülkelerin dillerine de tercüme edilecek.
